Ίχνη πρώτης εγκατάστασης στην Τήνο, ανήκουν στη νεολιθική και πρωτοκλαδική εποχή. Το 776 π.Χ. η Τήνος βρίσκεται υπό την επικράτεια των Ερετριέων και το 650 π.Χ. πέρασε στη κηδεμονία των Αθηναίων. Πρώτοι κάτοικοι υπήρξαν οι Πελασγοί, μετέπειτα οι Ίωνες, οι Αθηναίοι, οι Μακεδόνες, οι Πτολεμαίοι, οι Ρωμαίοι. Οικιστικές εγκαταστάσεις εντοπίζονται στο νησί στην Νεολιθική εποχή και αργότερα στη Γεωμετρική και στην Αρχαϊκή. Ιστορικό κέντρο του νησιού από τη γεωμετρική εποχή μέχρι τον 5ο π.Χ. αιώνα ήταν η ευρύτερη περιοχή του Ξώμπουργου. Ξώμπουργο oνομάζεται σήμερα το βραχώδες βουνό στο κέντρο του ανατολικού τμήματος της Τήνου. Οι τελευταίες αρχαιολογικές ανασκαφές έφεραν στο φως ιδιαίτερα ενδιαφέροντα στοιχεία για την μυκηναϊκή περίοδο της ιστορίας του νησιού. Στους περσικούς πολέμους η Τήνος παίζει καθοριστικό ρόλο, όταν τα πλοία της αυτομολούν από τους Πέρσες και συμβάλλουν στην καθοριστική νίκη στη Σαλαμίνα. Με δικό της πολίτευμα, η Τήνος, αναπτύσσεται στη σκιά του ιερού νησιού της Δήλου. Το 1204, μετά την άλωση της Πόλης από τους σταυροφόρους, περνάει στην κυριότητα των Βενετσιάνων. Η Τήνος παρέμεινε βενετική μέχρι το έτος 1715, οπότε και ενσωματώθηκε στην Οθωμανική αυτοκρατορία, χωρίς ιδιαίτερη αντίσταση. Η πολύχρονη παρουσία των Βενετών έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση του κοινωνικού, πολιτιστικού και πολιτικού χαρακτήρα της Τήνου. Η περίοδος της Ρωσοκρατίας στην Τήνο ήταν σύντομη (1770-1774), ωστόσο η επιρροή της αρχιτεκτονικής των εκκλησιών (ρυθμός Βασιλικής) είναι προφανής. Από τις πρώτες μέρες της Επανάστασης του 1821 η Τήνος συμπαρατάχθηκε με το εξεγερμένο έθνος, προσφέροντας ανθρώπινο δυναμικό, χρήματα και πλοία στον αγώνα. Στα 1823, με την εύρεση της Εικόνας της Μεγαλόχαρης, η Τήνος παύει να είναι εμπορικό κέντρο του Αιγαίου, παραχωρώντας τη θέση της στην Ερμούπολη και παίρνει τον χαρακτήρα θρησκευτικού και πνευματικού κέντρου της ελληνικής Ορθοδοξίας. Όπως και σε όλους τους εθνικούς πολέμους, οι Τηνιακοί συνεισφέρουν και πάλι στους αγώνες για την ελευθερία. Στις 15 Αυγούστου 1940 οι Ιταλοί τορπιλίζουν το καταδρομικό «Έλλη» στο λιμάνι της Τήνου, ανήμερα του πανηγυριού. Η συμβολή του νησιού στην αντίσταση κατά των κατακτητών είναι μεγάλη. Η Τήνος σταδιακά καθιερώνεται ως πανελλήνιο θρησκευτικό κέντρο και η Μεγαλόχαρη Παναγία της Τήνου αποτελεί για την Ορθοδοξία σύμβολο της πίστης.

 

Η Τήνος αποτελεί τον ιδανικό προορισµό κάθε επισκέπτη. Εκτός από τα ιστορικά μνημεία, τις παραδόσεις και την πολιτιστική δραστηριότητα, έχει να προβάλει και άλλες δυνατότητες που καλύπτουν ακόµα και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη. Το νησί, όπως και κάθε Κυκλαδονήσι, προσφέρεται για ψάρεµα. Αυτό µπορεί να γίνει υποβρυχίως µε ψαροντούφεκο για πιο οργανωµένους ψαράδες, αλλά και από τη στεριά µε καλάµι ψαρέµατος ή «καθετή». Τα ψάρια που ποικίλλουν σύµφωνα µε τις εποχές και τις περιοχές, ως επί το πλείστον είναι σαργοί, µελανούρια, µπαλάδες, ροφοί, χριστόψαρα, σκορπίνες, κάθε είδους πετρόψαρα, αλλά και καλαµάρια. Στο νησί λειτουργεί Σχολή καταδύσεων. Οι ενδιαφερόµενοι θα πρέπει να ενηµερωθούν πού µπορούν να καταδυθούν νόµιµα. Άλλωστε, η Τήνος διαθέτει πολλές θαλάσσιες σπηλιές, αλλά και ναυάγια τα οποία αξίζει κανείς να επισκεφτεί και να εξερευνήσει. Τα βουνά και τα λαξευµένα από τον άνεµο βράχια του νησιού προσφέρονται για αναρριχήσεις. Έτσι, τα πιο δηµοφιλή µέρη αυτού του σπορ είναι ο βράχος του επιβλητικού Ξώµπουργου, αλλά και οι τεράστιοι γρανιτόλιθοι στα τοπία της Βωλάξ και της Λιβάδας. Δύο πρωταθλήματα διεξάγονται στην Τήνο. Τα Σκυλαντάρια, πρωτάθλημα τάβλι στην παραλία Σκυλαντάρ και οι Κολυμπήθρες, πρωτάθλημα beach volley, στην παραλία Κολυμπήθρα.

 

 

 

Εκδηλώσεις

 

Νησί που διατηρεί σε μεγάλο βαθμό τον παραδοσιακό χαρακτήρα του, με τα πανηγύρια και τα έθιμά του όπου όλα τα σπίτια προφέρουν φιλέματα στους περαστικούς. Τα πιο χαρακτηριστικά Πανηγύρια είναι: Το Πανηγύρι στη Βουρνιώτισσα (24/9), το Πανηγύρι στην Αγία Βαρβάρα στο Σμόβωλο (4/12), το Πανηγύρι στον Τριπόταμο (ανήμερα Χριστουγέννων), το Πανηγύρι στον Κτικάδο (Δευτέρα του Πάσχα), το Πανηγύρι στη Λακκωτιανή Ιστερνίων (Κυριακή του Θωμά), το Πανηγύρι στην Παναγιά στο Βρυσί (Πρωτομαγιά), το Πανηγύρι στην Αγία Παρασκευή στην Καραμπούσα (26/7) και το Πανηγύρι στην Κυρά Ξένη (23/8). Οι μεγάλες γιορτές της Τήνου είναι: Το πανηγύρι Ευρέσεως της Αγίας Εικόνας της Παναγίας (30/1): Η "Μεγάλη Ημέρα" του νησιού. Ο εορτασμός ξεκινά την παραμονή με τον εσπερινό που τελείται στον ναό της Ευρέσεως όπου μεταφέρεται η θαυματουργή Εικόνα. Διήμερο Εκδηλώσεων (1 και 2/2): Διήμερο θρησκευτικών και κοινωνικών εκδηλώσεων προς τιμήν της Παναγίας της Μεγαλόχαρης (Υπαπαντής) και του Αγίου Συμεών, στο χωριό Κτικάδος. Γιορτή του Ευαγγελισμού (25/3), Πανηγύρι της Παναγίας της Βρυσιώτισσας (1η Κυριακή του Μαίου), Το Πανηγύρι της Αγίας Πελαγίας (23/7). Ίσως το πιο εντυπωσιακό πανηγύρι μετά την Εύρεση της Αγίας Εικόνας. Η Γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15 /8) και η Γιορτή της Υψώσεως του Σταυρού (14/9). Τα έθιμα του νησιού όπως και τα πανηγύρια του είναι πολλά. Τα πιο σημαντικά είναι το έθιμο του Κάβου, που γιορτάζεται τα Χριστούγεννα στον Τριπόταμο, την Τσικνοπέμπτη το έθιμο του Αποκριάτικου χορού, το Καρναβάλι στο χωριό Φαλατάδος (τελευταία Κυριακή της Αποκριάς) και στο χωριό Αγάπη, γιορτάζουν το "Μακαρονά". Πρόκειται για ομοίωμα ανθρώπου από άχυρο, το οποίο περιφέρουν στους δρόμους του χωριού μοιρολογώντας τον, για να τον κάψουν τελικά στην πλατεία του χωριού. Τα κατεξοχήν απαραίτητα µουσικά όργανα σε ένα τηνιακό γλέντι είναι το βιολί και το λαγούτο. Παλαιότερα συνηθισµένη ήταν και η τσαµπούνα , η οποία δυστυχώς σήµερα εκλείπει και οι τσαµπουνιέρηδες του νησιού είναι πλέον ελάχιστοι.

 

 

 

Παραλίες

 

Η Τήνος είναι μεγάλο νησί και εκτός από την εξαιρετική ενδοχώρα διαθέτει σχεδόν σε όλη της την ακτογραμμή και μια σειρά από καταπληκτικές παραλίες. Οι παραλίες της είναι σίγουρο ότι θα σας εκπλήξουν με την ομορφιά τους και θα σας προσφέρουν μοναδικές στιγμές. Ο Άγ. Φωκάς είναι η µεγαλύτερη παραλία και µια από τις οµορφότερες του νησιού. Σε άλλα σηµεία υπάρχει µόνο άµµος, σε άλλα βότσαλα ή και τα δυο, ενώ πεύκα και αρµυρίκια προσφέρουν τη σκιά τους κατά µήκος της ακτής. Σε µικρή απόσταση δυτικά της Χώρας βρίσκεται το παλιό λιµανάκι του Σταυρού. Η γραφική αυτή µικρή παραλία µε τα ερείπια του παρελθόντος είναι ιδανική κυρίως για απογευµατινό κολύµπι, αφού το ηλιοβασίλεµα από εδώ είναι εκπληκτικό. ∆ίπλα στο Σταυρό βρίσκεται ο Άγιος Μάρκος. Το µικρό εκκλησάκι δεσπόζει στο βράχο που κρύβει κάτω του τη µικρή παραλία. Αµέσως µετά τον Άγιο Μάρκο συναντούµε τα Κιόνια και αμέσως μετά υπάρχουν διαδοχικά ακρογιάλια µε οµορφότερο το τελευταίο της Πλατιάς Άµµου ή του Γερµανού. Λίγα χιλιόµετρα ανατολικά της Χώρας υπάρχει µια σειρά από δηµοφιλείς αµµώδεις παραλίες, µε εκπληκτική θέα στη Μύκονο, και πρώτη αυτή του Αγίου Σώστη. Άλλες παραλίες είναι η Παχιά Άμμος, η Σάντα Μαργαρίτα, η Λιβάδα, παραλίες της Κολυμπήθρας, Άγ. Ρωμανός, Άγ. Πέτρος, Πάνορμος.

Η «λούζα», το λουκάνικο, το σκορδάτο, το χοιροµέρι είναι μερικά από τα ονοµαστά για τη γευστικότητά τους προϊόντα της Τήνου. Πασίγνωστα είναι το εύγευστο τηνιακό γάλα, η γραβιέρα Τήνου, η κοπανιστή, το πέτρωµα (τυρί ανάλατο), το ανθότυρο, το µαλαθούνι, που παράγονται σε ένα σύγχρονο συνεταιριστικό τυροκοµείο. Ο επισκέπτης του νησιού θα βρει ακόµα ντόπιο θυµαρίσιο µέλι, λιαστές ντοµάτες, χλωρά και ξερά σύκα και όλα τα είδη των ντόπιων φρούτων και ζαρζαβατικών. Γνωστό είναι, επίσης, το άριστης ποιότητας ροζακί σταφύλι, ενώ µπορεί κανείς να δοκιµάσει µουσταλευριά φτιαγµένη από γλυκύτατο µούστο. Τέλος, το τηνιακό κρασί θα σας συγκλονίσει.

Ακτοπλοϊκώς από το λιμάνι του Πειραιά.

Τηλ. Λιμεναρχείου Πειραιά: 210 4226000-4, 210 4511310-17

Ακτοπλοϊκώς από το λιμάνι της Ραφήνας.

Τηλ. Λιμεναρχείου Ραφήνας: 22940 22300

Τοπική Συγκοινωνία

 

Μπορείτε να γυρίσετε την Τήνο με πούλμαν των ΚΤΕΛ Τήνου. Συχνά δρομολόγια για τα χωριά και τις παραλίες της Τήνου. Επίσης το ΚΤΕΛ διοργανώνει εκδρομές με τον γύρο του νησιού.

 

Λιμεναρχείο Τήνου: 22830 22348

Τουριστική Αστυνομία Τήνου: 22830 23670

Αστυνομία Τήνου: 22830 22255

Κέντρο υγείας Τήνου: 22830 22210

ΚΤΕΛ Τήνου: 22830 22440