Ζυλ Ντασεν -Ήμουν Έλληνας πριν γνωρίσω τη Μελίνα-
27-08-2013 11:28
Το όνομά του είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον κινηματογράφο, την Ελλάδα αλλά και τη δική μας Μελίνα Μερκούρη. Το καλλιτεχνικό- σκηνοθετικό ταλέντο άφησε τα σημάδια του ανεξίτηλα μέσα στο χωροχρόνο άγριων πολιτικών αλλά και κοινωνικών καταστάσεων. Ο άνθρωπος που χρόνια μετά, οι νέες γενιές ασχολούνται με το έργο του! Ένα έργο υψηλού βεληνεκούς- ποιότητας και τεράστιας πολιτισμικής αξίας. Πως μπορεί κανείς να ξεχάσει τις ταινίες του. Ταινίες με ιστορικό κύρος, αξία και πάνω από όλα ποιοτική διδαχή μέσα σε περιόδους που η ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης δεν υπήρχαν στα «αποσπάσματα» ή σε μικρές παραγράφους στον δήθεν τότε κώδικα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ποιος είναι όμως ο Ζυλ Ντασεν και ποια η σχέση του με την Ελλάδα;
Ο Ντασέν γεννήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 1911 στο Μιντλτάουν του Κονέκτικατ των ΗΠΑ. Ήταν ένα από τα οκτώ παιδιά ενός Ρωσο-Εβραίου κουρέα. Σε μικρή ηλικία μετακόμισε με την οικογένειά του στο Χάρλεμ της Νέας Υόρκης. Πήγε σχολείο στο Μπρονξ αλλά λόγω οικονομικών προβλημάτων της οικογένειάς του δεν κατάφερε να το τελειώσει.
Aπό νεαρή ηλικία έδειξε την προτίμησή του και την αγάπη του στο θέατρο, λαμβάνοντας μέρος σε θεατρικές παραστάσεις έχοντας μικρούς άλλες φορές ασήμαντους ρόλους και άλλοτε σημαντικούς. Το παν για τον αγαπημένο στο Ελληνικό κοινό καλλιτέχνη ήταν να ανέβει στην σκηνή, να θυσιαστεί ως ερωμένος κα εραστής στα στεγανά της τέχνης και της πολιτικής ιστορίας.
Έργα του καλλιτέχνη και καλλιτεχνικά βήματα;
Το Χόλυγουντ προκαλεί τη δική του περιέργεια. Το 1940 τον συναντάμε εκεί σκηνοθετώντας δύο ταινίες, έχοντας τη συνεργασία του σκηνοθέτη Μαρκ Χέλινγκερ. Πρώτη του ταινία ήταν το "Nazi Agent" το 1942. Στη συνέχεια, η καριέρα του στο Χόλιγουντ αρχίζει να γράφει τη δική της ιστορία. Με το δικό του μοναδικό αλλά κα τόσο ιδιαίτερο στιλ, γυρίζει αστυνομικά φιλμ νουάρ στα μεγάλα στούντιο της Μέτρο (MGM) και της Γιουνιβέρσαλ (Universal). Πολιτικά καθεστώτα και διχασμοί και μία καταγγελία του Ελία Καζάν, τοποθετούν το όνομα του μέχρι τότε πετυχημένου καλλιτέχνη στην μαύρη λίστα. Μετά από αρκετές περιπέτειες εξορίζεται πρώτα στην Γαλλία και έπειτα στην Ελλάδα.
Στις 18 Μαΐου του 1955 και ενώ η Μελίνα βρισκόταν στις Κάννες για την προβολή της διάσημης ταινίας του Μιχάλη Κακογιάννη «Στέλλα» έρχεται σε επαφή για πρώτη φορά με τον σπουδαίο σκηνοθέτη. Ο έρωτάς του κεραυνοβόλος. Από εκείνη την στιγμή και έπειτα ξεκινούν ταινίες και ως καλλιτεχνικό δίδυμο έχοντας ο Ντασέν την Μελίνα Μούσα του και πρωταγωνίστριά του, σκηνοθετεί το «Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΞΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ», «ΘΗΛΥΚΟΣ ΔΑΙΜΟΝΑΣ», «ΦΑΙΔΡΑ», «ΤΟΠ ΚΑΠΙ» αλλά και «Στις 10.30 ΕΝΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟ ΒΡΑΔΥ» είναι κάποιες από τις ταινίες που σημείωσαν τη δική τους ιστορία στο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι της χώρας μας αλλά και στις σελίδες του παγκόσμιου κινηματογράφου. Ύστερα από μία σειρά, σημαντικών συνεργασιών στο χώρο, όπως με τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Ιούλιο του 1974 και μετά την πτώση της Χούντας ο Ντασεν και η πρωταγωνίστριά του επιστρέφουν στην Ελλάδα. Προβάλλοντας τη «Δοκιμή» ένα ντοκυμαντερ που περιγράφει τα πολιτικά γεγονότα πριν και μετά το Πολυτεχνείο! Στην Αθήνα δουλεύει σκληρά, σκηνοθετώντας στο θέατρο γνωστές θεατρικές παραστάσεις, όπως το «Το γλυκό πουλί της Νιότης», «Ο θάνατος του Εμποράκου» και πολλά- πολλά άλλα!
Το 1978 γυρίζει την ταινία "Κραυγή γυναικών" με τη Μελίνα και την Έλεν Μπέρνστιν και το 1980 την τελευταία του ταινία: "Στα 16 γνώρισα τον έρωτα" με το Ρίτσαρντ Μπάρτον.
Χαρακτηριστικό του Ντασέν ήταν ότι σε όλες τις ταινίες του χρησιμοποιούσε το ίδιο συνεργείο, με τους ανθρώπους των οποίων ήταν φίλος. Τους αποκαλούσε: "αριστοκράτες της εργαζόμενης τάξης".
Ο Ζυλ Ντασεν αγάπησε αλλά και αγαπήθηκε από τους Έλληνες σαν ένας γνήσιος Έλληνας. Υπήρξε ο δικός μας αγαπημένος σκηνοθέτης, ο σκηνοθέτης της δικής μας «Φαίδρα»
Πέθανε στην Αθήνα στις 31 Μαρτίου 2008, σε ηλικία 96 ετών, και τάφηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών πλάι στην Μελίνα Μερκούρη.