Η
Μήλος είναι το μόνο μέρος στην Ελλάδα στο οποίο βρέθηκε
θείο σε μεγάλη ποσότητα.
Τα θειωρυχεία της Μήλου είναι τα πρώτα μεταλλεία που παραχωρήθηκαν στο ελληνικό κράτος στις
11 Μαίου το 1862.
Λίγο πριν το 1910 περιήλθαν στην
Ελληνική Εταιρεία Μεταλλείων αφού δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα από την εκμετάλλευση του μεταλλεύματος.
Τα έργα της ανέγερσης του εργοστασίου ολοκληρώθηκαν στην δεκαετία του ‘30. Οι εγκαταστάσεις της επιχείρησης ήταν σαν ένα μικρό χωριό, περιλάμβαναν χώρους διοίκησης, χώρους εργοστασίων, αποθήκες υλικού, εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, μηχανουργείο, ξυλουργείο, σχεδιαστήριο, κοιτώνες, μαγειρεία, εστιατόριο και εγκαταστάσεις θραύσης και τήξης του μεταλλεύματος. Δηλαδή οργανώθηκε μια μικρή αυτοδύναμη κοινωνία.
Οι εργάτες περνούσαν όλη την ημέρα εκεί και την νύχτα ξεκουράζονταν στους κοιτώνες. Επειδή οι πληρωμές τους συνήθως καθυστερούσαν —μπορεί να περνούσαν και μήνες για να πληρωθούν— η διοίκηση είχε καθιερώσει ένα είδος νομίσματος, το οποίο κυκλοφορούσε και είχε ισχύ μόνο μέσα στους χώρους των Θειωρυχείων. Δινόταν στους εργάτες, για να μπορούν αυτοί να το χρησιμοποιούν στις περιόδους που έμεναν απλήρωτοι. Με αυτό το νόμισμα για παράδειγμα, μπορούσαν οι εργάτες να πληρώσουν στην καντίνα των Θειωρυχείων, όπου περνούσαν συνήθως τις ελεύθερες ώρες τους.
Οι
συνθήκες διαβίωσης και εργασίας ήταν πολύ
σκληρές και γρήγορα έφεραν αναταραχές στην κλειστή εργατική κοινότητα. Δούλευαν σε μεγάλο βάθος στοών, με πάρα πολύ ψηλές θερμοκρασίες,με έκθεση σε βλαβερές χημικές ουσίες και συχνά ατυχήματα,όλα αυτά έκαναν την εργασία ανυπόφορη και η αμοιβή τους ήταν πολύ χαμηλή και με πολύ μεγάλες καθυστερήσεις στις πληρωμές.
Σε τέτοιες συνθήκες τα Θειωρυχεία λειτούργησαν για πάνω από
80 χρόνια και φαίνεται πως η οργή ξεχείλισε στα μέσα της
δεκαετίας του '40. Στην κρίση παρενέβη το
Υπουργείο Εργασίας, υπερασπίζοντας τους απεργούς. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εισπράξουν τα δεδουλευμένα τους , αλλά στις 9 Μαρτίου 1946 τα Θειωρυχεία έκλεισαν και 180 εργάτες απολύθηκαν. Ωστόσο η παύση των εργασιών δεν ήταν οριστική.
Μετά από μια εξαετία λειτούργησαν και πάλι κανονικά υπό τη διεύθυνση των
αδελφών Σβορώνου, των
αδελφών Ζάνου και του Ηρακλή
Τριάντη.
Το
1954, ένα μέρος των εργαζομένων προχώρησε σε επίσχεση εργασίας και αυτό είχε ως αποτέλεσμα μια σειρά απολύσεων. Το κλίμα οξύνθηκε τόσο που τον
Απρίλιο του 1956 εγκαταστάθηκε στα Θειωρυχεία δύναμη χωροφυλακής με πολυβόλο, ενώ ένα μεγάλο μέρος των εργαζομένων τέθηκε σε διαθεσιμότητα.
Στις
7 Φεβρουαρίου 1958 απολύθηκε σχεδόν όλο το προσωπικό και αυτή τη φορά η λειτουργία των Θειωρυχείων
σταμάτησε οριστικά.
Σήμερα τα Θειωρυχεία είναι ένα βιομηχανικό απομεινάρι,έρμαιο σε βανδαλισμούς και κλοπές. Ερήμωση και εγκατάλειψη εκεί που κάποτε άνθρωποι δούλεψαν, μάτωσαν, ονειρεύτηκαν και πέθαναν.