Ο Νομός Ηρακλείου είναι ο μεγαλύτερος της Κρήτης. Οι κυριότερες πόλεις της περιοχής είναι το Ηράκλειο, τα Μάταλα, το Τυμπάκι, οι Μοίρες και η Άνω Βιάννος. Βρίσκεται ανάμεσα σε δύο οροσειρές, την Ίδη στα δυτικά και τη Δίκτη στα ανατολικά. Επίκεντρο του αρχαιολογικού ενδιαφέροντος είναι η Κνωσός. Εδώ βρισκόταν το μεγαλύτερο ανάκτορο της Μινωικής Κρήτης.
 

O Νομός Ηρακλείου διαθέτει καθαρές παραλίες, ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια για διαμονή, φαγητό σε εστιατόρια και ταβέρνες.
 

Η μορφολογική ποικιλία του τοπίου του νομού αποτυπώνεται και στις παραλίες του, που απλώνονται τόσο στα βόρεια όσο και στα νότια του νομού αποκαλύπτοντας όρμους και απόκρημνες βραχώδεις ακτές. Αναμφισβήτητα, οι παραλίες του νομού Ηρακλείου ικανοποιούν κάθε επισκέπτη. 

Οι πιο γνωστές στα βόρεια του νομού είναι της Αγίας Πελαγίας, ο Αμμουδάρας, ο Μονοναύτης, η Λυγαριά, οι Γούβες, η Σταλίδα, τα Μάλια και αυτή του Παλαιόκαστρου. Στα νότια του νομού είναι το Καλαμάκι, η περίφημη παραλία στα Μάταλα, τα Λουτρά, η Λέντα, η Καταλύκη και ο Κερατόκαμπος.

Την πρώτη βυζαντινή περίοδο (4ος-9ος μ.Χ.) η μικρή πόλη Ηράκλειο συναντάται με το όνομα Κάστρο, ονομασία που υποδηλώνει μια κάποιας μορφής οχύρωση. Τότε η Κρήτη αποτελούσε επαρχία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη. Οι πόλεις στη βόρεια Κρήτη εμφανίζονται λιγότερο αναπτυγμένες καθώς οι θαλάσσιοι δρόμοι περνούσαν από το Νότο.
 

Οι Ενετοί ήδη από την αρχή της κατάκτησής τους θέλησαν να εδραιώσουν την κυριαρχία τους στο νησί μεταφέροντας στοιχεία της μητρόπολής τους, της Βενετίας, στην νέα τους αποικία. Έντονα φαίνεται αυτό στην αρχιτεκτονική με εμφανή αναγεννησιακά στοιχεία και την αίσθηση μίας μεγαλοπρέπειας τόσο στα δημόσια κτίρια του Ηρακλείου όσο και στα ιδιωτικά.
 

Το 1645 ξεκίνησε ο πέμπτος βενετοτουρκικός πόλεμος. Τούρκικος στρατός αποβιβάστηκε στη δυτική Κρήτη το 1645, και μετά από πολλές σκληρές μάχες, οι Τούρκοι κατάφεραν να γίνουν κύριοι όλης της Κρήτης, εκτός του Χάνδακα (Ηράκλειο). Το 1648 αρχίζει η πολιορκία της πόλης μετά την κατάληψη ολόκληρου του νησιού από τους Τούρκους. Είκοσι ένα χρόνια κράτησε η πολιορκία η οποία όχι μόνο θεωρείται από τις πλέον μακροχρόνιες στην παγκόσμια ιστορία, αλλά επηρέασε αποφασιστικά τις βλέψεις των Οθωμανών για την κατάκτηση της Ευρώπης.

Το 1851 η πρωτεύουσα της Κρήτης μεταφέρθηκε στα Χανιά, αλλά αυτό δεν επηρέασε την οικονομική και εμπορική άνθηση της πόλης. Το Ηράκλειο, όπως μετονομάστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα, χτυπήθηκε από σεισμό το 1856 και ισοπεδώθηκε. Η ανοικοδόμησή του στον 19ο μ.Χ. αιώνα το μετέτρεψε σε μία μεγάλη τουρκόπολη, μία τυπική βαλκανική πολιτεία.
 

Το Δεκέμβριο του 1913 κηρύσσεται επίσημα η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Η Κρήτη αποτελεί πλέον αναπόσπαστο τμήμα του ελληνικού κράτους. Από τότε το Ηράκλειο αποκτά πρωταγωνιστικό ρόλο για την Κρήτη. Μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς η πόλη δέχεται ένα μεγάλο κύμα εσωτερικών μεταναστών οι οποίοι έρχονται να καλύψουν τις ανάγκες μια συνεχώς αναπτυσσόμενης οικονομίας.

 

Ο νομός καταλαμβάνει το ομαλότερο και μεγαλύτερο τμήμα ανάμεσα στην Ίδη και στη Δίκτη. Χωρίζεται σε δυο μέρη από μια χαμηλή οροσειρά. Το βόρειο μέρος περιλαμβάνει κατάφυτες κοιλάδες, χαμηλές λοφοπλαγιές αλλά και πεδιάδες, με σημαντικότερη την πεδιάδα του Καστελλίου. Το νότιο τμήμα κυριαρχείται από την πεδιάδα της Μεσαράς. Στα δυτικά και τα ανατολικά του νομού βρίσκονται οι ορεινοί όγκοι της Ίδης και της Δίκτης. Στα νότια βρίσκονται τα Αστερούσια όρη με ψηλότερη κορυφή τον Κόφινα.
 

Διαρρέεται από ποταμούς όπως ο Γαζανός, ο Αναποδάρης, ο Γιόφορος, ο Αποσελέμης και ο Γεροπόταμος. Πολλοί από αυτούς εκβάλλουν στο Λιβυκό Πέλαγος και άλλοι στο Κρητικό Πέλαγος. Στο νομό ανήκει και η νησίδα Δία, στη βόρεια παραλία. Στο Λιβυκό υπάρχουν διάφορα ερημονήσια, όπως η Παπαδόπλακα και το Τραφονήσι.
 

Στα σημαντικότερα ακρωτήρια περιλαμβάνονται της Χερσονήσου και ο Σταυρός στα βόρεια, όπως επίσης το Λίθινο στα νότια. Κόλποι του νομού είναι στα βόρεια ο Κόλπος του Ηρακλείου και στα νότια αυτός της Μεσαράς.

Για να γνωρίσει κανείς την ιστορία του Ηρακλείου σε όλες τις χρονικές περιόδους, τα επιτεύγματα και τον τρόπο ζωής των προηγούμενων κατοίκων, δεν έχει παρά να επισκεφτεί τα μουσεία και να δει από κοντά τους θησαυρούς που εκτίθενται.
 

Πολλά ευρήματα που προέρχονται από διαφορετικές χρονικές περιόδους και από διαφορετικά σημεία της Κρήτης μπορεί κανείς να θαυμάσει στο Αρχαιολογικό Μουσείο στην πόλη του Ηρακλείου, όπου ιδιαίτερη θέση κατέχουν οι θησαυροί από το ανάκτορο της Κνωσού.

Το Ιστορικό Μουσείο με τις ποικίλες συλλογές του προσφέρει στον επισκέπτη μια διαδρομή μέσα στο χρόνο από τους πρώτους μετά Χριστό αιώνες έως σήμερα. Στο Μουσείο Μάχης Κρήτης και Εθνικής Αντίστασης μπορεί ο επισκέπτης να δει συγκεντρωμένα κειμήλια από την ένδοξη περίοδο για την ιστορία του τόπου 1941-1945.
 

Στον εκθεσιακό χώρο του ναού της Αγίας Αικατερίνης του Σινά μπορεί κανείς να θαυμάσει τα έργα της κρητικής αναγέννησης που αποπνέουν ένα ιδιαίτερο θρησκευτικό δέος στον επισκέπτη. Ξεχωριστή θέση κατέχουν τα έργα του Μιχαήλ Δαμασκηνού.

Μια τελείως διαφορετική έκθεση, μα εξίσου σημαντική και ενδιαφέρουσα, μπορεί κανείς να δει στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, όπου εκτίθενται αντιπροσωπευτικά δείγματα από τη χλωρίδα και πανίδα του τόπου.
 

Σίγουρα θα σας φανούν ενδιαφέροντα τα ερείπια ενός από τους μεγαλύτερους πολιτισμούς, η πιο ωραία συλλογή μινωικών ευρημάτων στον κόσμο και οι βυζαντινές εκκλησίες που είναι διασκορπισμένες παντού. Υπάρχουν ακόμα βενετικά κάστρα και σιντριβάνια.

Το Κάστρο που είναι περισσότερο γνωστό με το όνομα Κούλες, βρίσκεται στην είσοδο του λιμανιού και χτίστηκε από τους Βενετούς. Ο σεισμός του 1303 κατέστρεψε το παλαιό κτίσμα, ενώ το παρόν χτίστηκε γύρω στο 1530. Οι Βενετοί το ονόμαζαν Rocca al Mare. Τα Ενετικά Τείχη. Άρχισαν να κτίζονται από τους Βενετούς το 1462 αλλά η ολοκλήρωση τους πραγματοποιήθηκε μετά από ένα αιώνα. Θεωρείται το σημαντικότερο έργο της ενετοκρατίας.
 

Τέλος, ο ναός του Αγίου Τίτου βρίσκεται μπροστά στην ομώνυμη πλατεία και είναι ο προστάτης του νησιού.

Κατά τη διάρκεια του Αυγούστου, κάθε χρόνο διοργανώνονται εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν θεατρικές παραστάσεις, μουσικά σχήματα που διεξάγονται στην πόλη του Ηρακλείου, αλλά πολλές από τις εκδηλώσεις πραγματοποιούνται και στα περίχωρα.
 

Στην πόλη του Ηρακλείου κάθε καλοκαίρι διοργανώνεται τα τελευταία χρόνια ένα φεστιβάλ με ποιοτικές εκδηλώσεις που το καθιστούν διεθνώς γνωστό. Στο φεστιβάλ περιλαμβάνονται θεατρικές παραστάσεις, μουσική και χορός, αλλά και εικαστικές εκθέσεις. Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες είναι τόσο Έλληνες όσο και ξένοι. Χώροι διεξαγωγής του φεστιβάλ είναι τα κηποθέατρα «Ν. Καζαντζάκης» και «Μ. Χατζηδάκις», όπως επίσης και στο φρούριο «Κούλε» που βρίσκεται στο ενετικό λιμάνι.
 

Τέλος, εκτός από τις παραπάνω εκδηλώσεις διοργανώνεται σε ετήσια βάση τα τελευταία χρόνια από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Αγίας Βαρβάρας, γιορτή με κύριο θέμα την τσικουδιά και διαρκεί τρεις ημέρες. Συνδυάζονται παραδοσιακή μουσική, κρητική κουζίνα, χορός και πάνω από όλα άφθονη τσικουδιά. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί και ο διεθνής διαγωνισμός παραδοσιακής κουζίνας που διοργανώνεται από το Λαογραφικό Μουσείο Ζαρού σε συνεργασία με την Νομαρχία Ηρακλείου και τη στήριξη του Δήμου Ζαρού, στον οποίο παρασκευάζονται μαγειρικές δημιουργίες με χρήσης παραστιάς και ξυλόσομπας.

 

Αεροδρόμιο Ηρακλείου: 2810 397800

Λιμεναρχείο Ηρακλείου: 2810 244912

Τουριστική Αστυνομία Ηρακλείου: 2810 283190

Αστυνομία Ηρακλείου: 2810 302221

Νοσοκομείο Ηρακλείου: 2810 237502, 392111

ΚΤΕΛ Ηρακλείου: 2810 245020