Εκκλησίες και Μοναστήρια της Κοζάνης

Ο Νομός Κοζάνης κατά τη Βυζαντινή εποχή, επηρεάστηκε από τις πολλές επιδρομές κυρίως λαών από τα Βόρεια. Τις επιδρομές των Γότθων κατά τον 5ο αιώνα μ. Χ., ακολούθησαν οι επιδρομές των Σλάβων από τα μέσα του 6ου αιώνα και μετά. Την σύντομη περίοδο ειρήνης διέκοψαν οι επεκτατικές διαθέσεις των Βουλγάρων, τις οποίες κατάφερε να ανακόψει το 1018 ο Βασίλειος ο Β΄. Ακολούθησαν οι Νορμανδοί στο τέλος του 11ου αιώνα και οι Σέρβοι στα τέλη του 13ου αιώνα. Κατά την Βυζαντινή εποχή, εκτός από τα πολλά φρούρια και κάστρα, χτίστηκαν και πάρα πολλές εκκλησίες και μοναστήρια. Μερικές από τις πιο σημαντικές βυζαντινές εκκλησίες βρίσκονται στην πόλη Σέρβια του Νομού Κοζάνης. Ανάμεσά τους είναι η μεγάλη τρίκλιτη βασιλική των Κατηχουμένων, η βασιλική των Αγίων Θεοδώρων, το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και η παλαιά σπηλαιοεκκλησιά του Αγίου Γεωργίου.Την ίδια περίοδο, ξεκίνησε η οχύρωση της πόλης της Κοζάνης, η οποία γνώρισε πολλές καταστροφές από τους Σταυροφόρους τον 13ο αιώνα. Μετά τις απαραίτητες ανακατασκευές στα φρούρια της πόλης, δημιουργήθηκαν και πολλά λατρευτικά μνημεία, κυρίως εκκλησίες και κάποια μοναστήρια στην Κοζάνη, το Βελβεντό, την Αιανή και την Εορδαία. Στην πόλη της Κοζάνης μπορείτε να προσκυνήσετε στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, που είναι και η Μητρόπολη. Πρόκειται για τρίκλιτη, καμαροσκέπαστη βασιλική του 1721. Είναι χτισμένη στη θέση παλαιότερου ναού, στο εσωτερικό της υπάρχει ξυλόγλυπτο τέμπλο μοναδικής τεχνοτροπίας και ένας κεντητός επιτάφιος του 1672. Το 1855 χτίστηκε το επταώροφο κωδωνοστάσιο, που μέχρι και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς της πόλης.Η τρίτη παλαιότερη εκκλησία της Κοζάνης, μετά τον Άγιο Δημήτριο και τους Αγίους Αναργύρους, είναι το ξωκλήσι της Παναγίας της Ζωοδόχου Πηγής. Χτίστηκε πριν από τον 18ο αιώνα ενώ έχει βρεθεί ένα φιρμάνι, που επέτρεπε την επισκευή του Ναού μαζί με τον Ιερό Ναό των Αγίων Αναργύρων. Επί τουρκοκρατίας απαγορευόταν στους Κοζανίτες να χτίζουν επιβλητικές εκκλησίες για να μην προκαλούν τους Τούρκους, που είχαν κατακλύσει την ευρύτερη περιοχή. Η δυσκολία με την οποία έπαιρναν οι κάτοικοι άδεια από τους Τούρκους για να χτίσουν τις εκκλησίες τους ήταν πραγματικά μεγάλη και για το λόγο αυτό ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου είναι χτισμένος κάτω από το επίπεδο της πλατείας.