Λόγω της γειτνίασης της με την Χώρα, μόλις 3 λεπτά, ο επισκέπτης- τουρίστας μπορεί να απολαύσει τα όμορφα αξιοθέτα της χώρας
Πορτάρα
Το μνημείο όμως που κάνει εντύπωση στον επισκέπτη και θεωρείται το «έμβλημα» του νησιού, είναι η Πορτάρα, στο νησάκι του Βάκχου, στην άκρη του λιμανιού. «Πορτάρα» τη λένε από παλιά οι ντόπιοι, για το μεγάλο της μέγεθος. Αυτό το μνημείο που ξέχασε εδώ ο χρόνος, είναι η γιγαντιαία, μαρμάρινη πύλη ναού, αφιερωμένου στον Απόλλωνα. Ο ναός κτίστηκε τον 6ο π.Χ. αιώνα, την εποχή του τύραννου Λύγδαμι, όταν η Νάξος ήταν μεγάλο ναυτικό, εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο. Σήμερα το νησάκι που την φιλοξενεί λέγεται «Παλάτια». Οι χριστιανοί έκτισαν εκκλησία πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού, κατά τη συνήθεια της εποχής, ενώ γύρω από την εκκλησία αναπτύχθηκε ένας σημαντικός οικισμός. Την περίοδο της ενετοκρατίας πολλά κομμάτια του ναού χρησιμοποιήθηκαν για το κτίσιμο του Κάστρου.
Εδώ, σύμφωνα με την παράδοση, κάτω από τα «Παλάτια», ο Θησέας εγκατέλειψε την Αριάδνη και από εδώ την απήγαγε ο Διόνυσος με την ακολουθία του. Στον χώρο αυτό σύμφωνα με την παράδοση γιορτάστηκαν τα πρώτα «Διονύσια». Ο μύθος της αρπαγής της Αριάδνης από τον Διόνυσο στην ακρογιαλιά των «Παλατιών» ενέπνευσε μουσικούς, γλύπτες και ζωγράφους που με τα έργα τους, έκαναν γνωστή τη Νάξο σε όλο τον κόσμο.
Η θέα ενός ηλιοβασιλέματος από την Πορτάρα αποτελεί ανεπανάληπτη εμπειρία!
Το Κάστρο της χώρας
Στο λόφο που αποτελεί την φυσική ακρόπολη της πόλης, 30 μέτρα περίπου πάνω από τη θάλασσα, ο Σανούδος, έκτισε το Κάστρο της Χώρας, πάνω στα ερείπια της αρχαίας ακρόπολης, χρησιμοποιώντας υλικά από την αρχαία πόλη, η οποία είχε καταστραφεί από τις πειρατικές επιδρομές.
Περνώντας την «Τρανή Πόρτα» μπαίνομε στο μυστηριακό, μεσαιωνικό οικισμό του κάστρου που δεν ήταν μόνο τόπος κατοικίας, αλλά και διοικητικό, εκπαιδευτικό και θρησκευτικό κέντρο των Ενετών κατακτητών. Στο κέντρο του οικισμού του κάστρου βρίσκεται η πλατεία με την καθολική μητρόπολη και τα ερείπια του πύργου, που η παράδοση θέλει να είναι το παλάτι του Σανούδου. Δίπλα τους η σχολή των Ουρσουλίνων, η Καπέλλα Καζάτζα και η Εμπορική σχολή όπου φοίτησε για ένα χρόνο και ο Νίκος Καζαντζάκης. Στο κτίριο αυτό στεγάζεται σήμερα το αρχαιολογικό Μουσείο Νάξου.
castle naxos
Τα θαυμάσια αρχοντικά σπίτια του Κάστρου κατοικούνται σήμερα από καθολικούς, απογόνους των Ενετών. Το καθένα από τα αρχοντικά αυτά κρύβει ιστορίες και θρύλους. Ένα από τα παλιά αρχοντικά (στην Β.Δ. πλευρά του Κάστρου), είναι ανοιχτό στο κοινό και λειτουργεί σαν ενετικό μουσείο. Στον χώρο του φιλοξενούνται εκθέσεις και μουσικές βραδιές στις οποίες συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, καλλιτέχνες από τη Νάξο. Στα σοκάκια του Κάστρου θα βρούμε μαγαζιά κάθε είδους, καφενεδάκια και ταβέρνες.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο
Στο αρχαιολογικό μουσείο της Νάξου εκτίθενται τα ευρήματα των ανασκαφών, έργα της τέχνης και χρηστικά αντικείμενα, από την προϊστορική περίοδο ως τα πρώιμα βυζαντινά χρόνια (4η χιλιετία π.Χ.- 6ος αι. μ.Χ.). Τα εκθέματά του μουσείου προέρχονται από την Νάξο και από τα γύρω μικρά νησιά: την Κέρο, την Δονούσα και τα Κουφονήσια. Τα περισσότερα έχουν βρεθεί σε τάφους και είναι κυρίως κτερίσματα από χρυσό, ασήμι και χαλκό, πήλινα και μαρμάρινα αγγεία, ορειχάλκινα όπλα και εργαλεία. Το μουσείο φιλοξενεί μία μεγάλη συλλογή από τα περίφημα κυκλαδικά ειδώλια. Η υστερομυκηναϊκή περίοδος (1400 π.Χ. – 1100 π.Χ.) αντιπροσωπεύεται από αξιόλογα δείγματα κεραμικής, αντικείμενα από ελεφαντόδοντο και χρυσό, χάντρες από ημιπολύτιμους λίθους, δακτυλίδια κ.ά. Από την γεωμετρική περίοδο εκτίθενται μεγάλοι αμφορείς και άλλα αγγεία ενώ από την ρωμαϊκή περίοδο, θαυμάσια γυάλινα αντικείμενα. Υπάρχει επίσης και συλλογή με αγάλματα και επιτύμβιες στήλες.