-
Τα σπίτια του είναι χτισμένα αμφιθεατρικά, γύρω από τα ερείπια του Ενετικού κάστρου, εξασφαλίζοντας μια υπέροχη θέα. Το επίσημο όνομα του είναι Πύργος Καλλίστης και το παλαιότερο Καινουργιομπούργο. Το «καστέλι» του χωριού διατηρείται σε καλή κατάσταση και είναι επισκέψιμο. Η είσοδος γίνεται από ένα και μοναδικό σημείο, την «Πόρτα». Πάνω από αυτήν προεξείχε -γύρω στο μισό μέτρο- τετράγωνο κτίσμα, ανοικτό στο κάτω μέρος του, από το οποίο μπορούσαν να ρίχνουν καυτό λάδι στους εισβολείς, που προσπαθούσαν να παραβιάσουν την είσοδο. Το κτίσμα αυτό, το οποίο σήμερα δεν υπάρχει, το αποκαλούσαν «πολεμίστρα» ή «φόνισσα». Κάτω από το «καστέλι» υπήρχε σύστημα στοών, το οποίο χρησίμευε για την προστασία και τη διαφυγή των κατοίκων σε ώρα ανάγκης.Εκτός από το «καστέλι», ο επισκέπτης αξίζει να βρεθεί στο Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία -4 χιλιόμετρα νότια από το χωριό-, στην κορυφή του βουνού. Το μοναστήρι αυτό χρονολογείται από τον 18ο αιώνα και διαθέτει πολλά ιερά κειμήλια, όπως η χρυσοποίκιλτη μίτρα του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄, πολύτιμα σκεύη, ασημοποίκιλτους σταυρούς και εικόνες -μερικές από τις οποίες χρονολογούνται από τον 15ο αιώνα. Από το μοναστήρι μπορεί κανείς να δει σχεδόν ολόκληρο τη Σαντορίνη.Στη θέση Μαρτίνου, στον παλιό δρόμο από τον Πύργο προς το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία βρίσκεται η παλιά αίθουσα της πρώτης Σχολής του νησιού, που έγινε με πρωτοβουλία του ηγουμένου της Μονής και των προκρίτων της περιοχής. Η σχολή αυτή ιδρύθηκε τον 18ο αιώνα και σημαντική συμβολή στη λειτουργία της είχε ο Κωνσταντίνος Μουρούζης. Στον Πύργο υπάρχει, ίσως, η πιο παλαιά εκκλησία του νησιού, αφιερωμένη στην Παναγία με το ιδιόμορφο επωνύμιο «Θεοτοκάκι», η οποία κτίστηκε τον 10ο αιώνα. Τέλος, ο Πύργος διαθέτει ένα τα πιο πλήρη λαογραφικά μουσεία της Σαντορίνης, με αντικείμενα της καθημερινής ζωής περασμένων εποχών.
Ο Πύργος ήταν ένα από τα πέντε καστέλια του νησιού και ήταν η πρωτεύουσα της Σαντορίνης μετά την εγκατάλειψη του Κάστρου του Σκάρου στο Ημεροβίγλι και πριν την σημερινή πρωτεύουσα, Φηρά.Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, τον 18ο αιώνα, ιδρύθηκε στον Πύργο η πρώτη σχολή Θήρας μετά από πρωτοβουλία των προκρίτων της περιοχής και του ηγούμενου της Μονής του Προφήτη Ηλία Παϊσίου. Σημαντική συμβολή στην λειτουργία της σχολής είχε και ο Κωνσταντίνος Μουρούζης. Σήμερα στην θέση της παλαιάς σχολής (θέση Μαρτινού, στο παλιό δρόμο από τον Πύργο προς την Μονή του Προφήτη Ηλία) βρίσκεται ο ναός των Αγίων Αποστόλων, ο οποίος είναι η παλιά αίθουσα διδασκαλίας της σχολής, ενώ γύρω υπάρχουν τα ερείπια από τις αίθουσες διαμονής των δασκάλων και των μαθητών.Το καστέλι υπέστη πολύ μεγάλες ζημιές με τον σεισμό του 1956, αλλά οι περισσότερες έγιναν από το στρατό, που κατεδάφισε τμήματα - οικίες του καστελιού, που δεν είχαν υποστεί αναπανόρθωτες ζημιές.Ο Πύργος Καλλίστης ή συνήθως Πύργος και παλαιότερα Καινουργιομπούργο, είναι το ψηλότερο χωριό της Σαντορίνης, το οποίο βρίσκεται 10 χιλιόμετρα νοτιονανατολικά των Φηρών.Μέσα στο καστέλι του Πύργου, στην δυτική πλευρά του, βρίσκεται το Θεοτοκάκι ή Κοίμησις της Θεοτόκου, μια από τις παλαιότερες εκκλησίες της Σαντορίνης, η οποία πιστεύεται ότι έχει κτιστεί τον 10ο αιώνα. Η σημερινή της μορφή είναι αποτέλεσμα πολλών προσθηκών που έχουν γίνει κατά καιρούς. Στο εσωτερικό της εκκλησίας υπάρχουν πολύτιμες εικόνες και ξυλόγλυπτο τέμπλο. Η κύρια εικόνα της Κοιμήσεως, πάντως, εκλάπη το 1983.Σημαντική είναι και η εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου, η οποία βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του καστελιού. Χτίστηκε κατά την διάρκεια των ετών 1660 - 1661 και εκεί την Μεγάλη Παρασκευή γίνεται ο σημαντικότερος επιτάφιος του χωριού.Ο Άγιος Γεώργιος χτίστηκε το 1754 και βρίσκεται σε απόκρυμνη πλαγιά απέναντι από τον Πύργο, στο βουνό του Προφήτη Ηλία. Ονομάζεται και Καταφυό γιατί αποτελούσε το καταφύγιο των κατοίκων σε εχθρικές επιδρομές, λόγω της δύσβατης πρόσβασης σε αυτό.Στην πλατεία πριν την είσοδο του καστελιού υπάρχει ο ναός του Αγίου Νικολάου, ο οποίος έχει κτιστεί το 1660.
Βρίσκεται 10 χιλιόμετρα νοτιονανατολικά των Φηρών και ήταν η πρωτεύουσα της Σαντορίνης, μετά από την εγκατάλειψη του Κάστρου του Σκάρου στο Ημεροβίγλι και πριν από τη σημερινή πρωτεύουσα, τα Φηρά. -
Χάρτης για Πύργος
-
Σχετικά άρθρα για Πύργος