Στην Σκύρο υπάρχει ένας Θησαυρός που σας προκαλούμε να τον γνωρίσετε.
Ποιος είναι αυτός;
Στο ΒΑ άκρο της Σκύρου, χτισμένο πάνω στον μεγαλύτερο πύργο των πανάρχαιων Πελασγικών τειχών του νησιού - τον Παλαιόπυργο
υφίσταται το Μουσείο Μάνου Φαλτάϊτς το οποίο ιδρύθηκε το 1964.
Είναι από τα πρώτα τοπικά Ιστορικά - Λαογραφικά Μουσεία της Ελλάδας. Δημιουργήθηκε για να σωθεί η Σκυριανή παραδοσιακή κληρονομιά και για να περάσει στον Πανελλήνιο Χώρο το μήνυμα πως το Παρόν και το Μέλλον πρέπει να στερεώνονται στην Παράδοση.
Φορτωμένο τον μύθο και την ιστορία (ο τόπος όπου βρίσκεται ήταν άλλοτε αρχαίος ναός), περιλαμβάνει όλον τον παραδοσιακό πολιτισμό και την ιστορία του νησιού, από την μεταβυζαντινή μέχρι την σύγχρονη εποχή.
Αναλυτικότερα, το Μουσείο Φαλτάϊτς περιλαμβάνει τρεις λαογραφικές - ιστορικές συλλογές:
1. Της Σκυριανής ιστορίας και του πολιτισμού του νησιού
2. Της παραδοσιακής οικονομίας του Ελληνικού χώρου με 3000 περίπου αντικείμενα και εργαλεία (πολλά απ' αυτά βρίσκονται ακόμη αποθηκευμένα περιμένοντας την σωστή τους παρουσίαση στο κοινό)
3. Των σπάνιων εκδόσεων από την 16ο αιώνα και μετά, των ιστορικών εγγράφων που χρονολογούνται από την Βυζαντινή εποχή και την εποχή της Τουρκοκρατίας, μέχρι την περίοδο της Επανάστασης του 1821 και μέχρι τα νεώτερα χρόνια
Ζωντανό, ίδρυμα από την ίδρυσή του το Μουσείο Φαλτάϊτς, και οργανισμός αναπόσπαστα συνδεδεμένος με τον καθημερινό βίο του νησιού, αποτελεί και το μοναδικό μουσείο όλης της χώρας που διαθέτει και ξεχωριστό ιδιόκτητο χώρο εκδηλώσεων.
Πρόκειται για το πρωτοαρχαϊκού τύπου λίθινο θέατρό του, χτισμένο στην πλαγιά του λόφου, κάτω από το κυρίως κτίριο του Μουσείου, όπου από το καλοκαίρι του 1993 γίνεται κάθε χρόνο το Φεστιβάλ Σκύρου και πραγματοποιούνται πολλές και σημαντικές πνευματικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Οι εκδηλώσεις αυτές υλοποιούνται από την Ομάδα Νέων του Μουσείου με νέους εθελοντές που προέρχονται απ' όλη την Ελλάδα.
Ποιος είναι όμως ο Μάνος Φαλτάϊτς
Ο Μάνος Φαλτάϊτς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1938.
Σπούδασε νομικές και πολιτικές επιστήμες.
Είναι γιος του δημοσιογράφου, συγγραφέα και πρωτοπόρου ερευνητή της Ελληνικής Παραδοσιακής μας Κληρονομιάς Κωνσταντίνου Φαλτάϊτς, μιας από τις σημαντικότερες πνευματικές προσωπικότητες του Ελληνισμού του 20ου αιώνα.
Η γενιά των Φαλταγηδών στην οποία ανήκει, έχει τις ρίζες της στην προβυζαντινή ακόμα περίοδο, όπως δηλώνει το αρχέτυπο επίθετο της οικογένειας Φάλταγης, που σημαίνει τον Ταγό της Φυλής, τίτλο μοναδικό και πανάρχαιο. Τούτο αλλάχτηκε στα τέλη του 19ου αιώνα σε Φαλτάϊτς, όνομα με το οποίο είναι γνωστή σήμερα η αρχαιότατη τούτη Ελληνική οικογένεια. Αυτό συνέβη γιατί ο παππούς του και άλλα μέλη της οικογένειας είχαν ζήσει στην Οδησσό και στο Ταϊγαρόγκ της Ρωσίας για ένα διάστημα, λόγω των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων. Σε τούτες τις πόλεις, τότε πανίσχυρες εστίες Ελληνισμού, είχαν δράσει κλαδιά της οικογένειας, οι αδερφοί Τζάνοι, παίζοντας κατ’ εξοχήν ηγετικό ρόλο στη Φιλική Εταιρεία και στην επανάσταση της Μολδοβλαχίας, όντας στενότατοι συνεργάτες του μεγάλου εθνικού ευεργέτη Ιωάννη Βαρβάκη, του πρίγκιπα Αλέξανδρου Υψηλάντη και άλλων ηγετών της επανάστασης.
Ο Μάνος Φαλτάϊτς, έζησε τα παιδικά του χρόνια στη Σκύρο, μεταξύ Μελικαρούς και της Βιγλατορίας του Παληόπυργου, παίρνοντας αγωγές από την τότε επίλεκτη κοινωνία των Σκυριανών και το οικογενειακό περιβάλλον των δυο του γονέων, έντονα διαποτισμένων με τις πανάρχαιες αρχές του Νταϊσμού, στις διάφορες διαστάσεις κι εκφράσεις του.
Από τούτα τα παιδικά χρόνια και την συστηματική αγωγή του, καθοδηγήθηκε στη ζωή του ολόκληρη.
Διαπνεόμενος απ’ αυτές τις αρχές, που παράλληλα με τη δράση τις συστηματοποιούσε θεωρητικά, από το 1955 μέχρι το 1959, έδρασε ηγετικά στο φοιτητικό χώρο, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ανάπτυξη του φοιτητικού συνδικαλιστικού κινήματος που αποτέλεσε την αφετηρία του όλου νεολαιίστικου κινήματος στην Ελλάδα.
Απρίλης 1957. Προπύλαια της Ακαδημίας Αθηνών. Ο Μάνος Φαλτάϊτς, πρόεδρος της Εθνικής Πανφοιτητικής Ένωσης, ηγείται του μεγάλου συλλαλητηρίου κατά την άφιξη του Εθνάρχη Μακαρίου και των τριών άλλων συνεξορίστων του από τις Σεϋχέλλες στην Αθήνα. Στη φωτογραφία και οι νυν γνωστοί πολιτικοί άνδρες: Απόστολος Κακλαμάνης, Θεόδωρος Πάγκαλος, Άγγελος Μπρατάκος, από τα ηγετικά στελέχη της τότε φοιτητικής κίνησης.Παράλληλα, πρωτοστάτησε στους αγώνες της Ελληνικής νεολαίας για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα με την οργάνωση των μαχητικών, αιματηρών και γιγαντιαίων συλλαλητηρίων που προσδιορίζουνε εκείνη την εποχή και αποτελούν ένα εξαιρετικά σημαντικό μέρος του Ελληνο-Κυπριακού αγώνα για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
Από ‘κείνη την εποχή και πέρα, παράλληλα με τους εθνικούς του αγώνες, έδωσε τη μάχη για τη διάσωση και προβολή της παραδοσιακής μας κληρονομιάς που χτυπιόταν άλογα, άπονα, ανελέητα και ανόητα, τόσο από την Ελληνική κοινωνία όσο και από το ίδιο το Κράτος, στο όνομα του εξευρωπαϊσμού και εκσυγχρονισμού.
Στα πλαίσια αυτά, το 1963, οργάνωσε την κίνηση για την Ελληνική πνευματική αναγέννηση, κηρύσσοντας το έτος Περικλή Γιαννόπουλου, που υπήρξε το μεγαλύτερο πνευματικό γεγονός εκείνης της χρονιάς σε ολόκληρη την Ελλάδα, σε συνεργασία με τους κορυφαίους εκπροσώπους της Ελληνικής διανόησης.
Άνοιξη 1964. Στον Άγιο Δημήτριο Λουμπαρδιάρη, στην Πνύκα της Αθήνας. Πνευματικό μνημόσυνο για τον Περικλή Γιαννόπουλο, έναν από τους προφήτες του Ελληνισμού. Στη φωτογραφία, επιφανείς πνευματικές προσωπικότητες, που είχαν πλαισιώσει τον Μάνο Φαλτάϊτς (φωτ. κέντρο) στο κίνημά του για την Ελληνική Πνευματική Αναγέννηση. Από αριστερά διακρίνονται: ο Αρκάδιος, ο ακαδημαϊκός Δημήτρης Πικιώνης, η συγγραφέας Έλλη Αλεξίου, ο συγγραφέας Γιάννης Χατζηφώτης, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Λογοτεχνών, ποιητής Νίκος Σταμπολής, ο από τους αναβιωτές του αρχαίου ελληνικού θεάτρου Λίνος Καρζής, ο κοινοτιστής Κων/νος Καραβίδας και η γυναίκα του, ο ζωγράφος Γιάννης Τσαρούχης κ.α.Η δράση του στον τομέα αυτό έφερε ευτυχώς, αποτελέσματα και η παραδοσιακή μας κληρονομιά, όρος που τον επέβαλε στη συνείδηση των Ελλήνων με τους αγώνες του, είναι βαθιά ριζωμένη στην ψυχή του λαού μας.
Μέσα σε τούτα τα πλαίσια, ίδρυσε στη Σκύρο το 1964 το Μουσείο που φέρει το όνομά του, απ’ όπου προωθούνται οι ιδέες και εμψυχώνονται ανά την Ελλάδα ολόκληρη, οι πυρήνες για την αναγέννηση της παραδοσιακής μας κληρονομιάς.
Οι αγώνες αυτοί είχαν σαφείς πολιτικο-κοινωνικές προεκτάσεις γιατί ο Μάνος Φαλτάϊτς ταύτιζε την πολιτιστική δράση με την αναγέννηση των κοινοτήτων, προωθώντας το κοινωνικο-πολιτικό μοντέλο του κοινοτισμού.
Έβλεπε μια παγκόσμια ανασυγκρότηση της ανθρώπινης κοινωνίας στηριγμένη στον πανάρχαιο θεσμό της Κοινότητας με την άμεση δημοκρατία σα βάση της πολιτικής τους οργάνωσης, και το συνεργατικό συνεταιρισμό σα σύστημα της επαγγελματικο-κοινωνικής σύνθεσης των μελών της Κοινότητας.
Ο Μάνος Φαλτάϊτς την εποχή που ίδρυσε το μουσείο.Κάθε μία τέτοια Κοινότητα προορίζονταν να αναπτύξει τον δικό της πολιτισμό, τη δικιά της ταυτότητα και οντότητα.
Ένα κοινωνικο-πολιτικό σύστημα ρεαλιστικό και το μόνο ικανό να ανασυγκροτήσει την ανθρώπινη κοινωνία πάνω σε βάσεις σταθερές και λειτουργικές.
Τις αρχές του αυτές μπόρεσε να εμφυσήσει σε πολλές εκατοντάδες νέων ανθρώπων που τον πλαισίωσαν, και δημιουργήθηκε ένα δυνατό κοινωνικο-πολιτιστικό κίνημα που όμως, δυστυχώς, είχε σαν κατάληξη την δόλια και ολοκληρωτική του διάλυση το 1969 από την τότε πολιτική εξουσία.
Έκτοτε, έβλεπε σαν πρότυπο της Κοινοτικής του πολιτείας την πατρίδα του Σκύρο, όπου οι αγώνες του για τον κοινοτισμό συνεχίστηκαν από το 1970 και πέρα, με αποκορύφωμα το 1976 τη συγκρότηση του θαυμαστού κινήματος της Σκυριανής Δύναμης, που υπήρξε μοναδικό στα Ελληνικά χρονικά.
Αλλά δυστυχώς, οι αντιδράσεις, ο φθόνος και τα ανελέητα χτυπήματα κάτω από τη ζώνη με πρόθεση την ολοκληρωτική του εξόντωση, με τελείως ανέντιμα και ύπουλα μέσα, φανερώθηκαν κι αυτή τη φορά.
Από το 1979 και πέρα μαζί με τη σύντροφό του Αναστασία και τη συμπαράσταση μιας ομάδας στενών και αφοσιωμένων φίλων, οργάνωσε το κίνημα για την αισθητική αναγέννηση, εμπνευσμένο από την αρχαιοελληνική, βυζαντινή και νεώτερη παραδοσιακή μας κληρονομιά.
Το κίνημα τούτο επηρέασε βαθύτατα με τις αισθητικές προτάσεις του κατά μέγα μέρος εκείνη την εποχή.
Εν τω μεταξύ, όλα αυτά τα χρόνια διδάσκει, τόσο στην Αθήνα, όσο και στη Σκύρο το Νταϊσμό σαν μια ολοκληρωμένη κοσμοθεωρία και βιοθεωρία.
Η ιδεολογία αυτή και το πνεύμα του Νταϊσμού έχει διαποτίσει ολόκληρο το συγγραφικό του έργο, που εκφράζεται με δοκίμια, διαλογισμούς, διηγήματα και θεατρικά έργα εμπνευσμένα από τη ζωή και τη δράση των μεγάλων Ταγών και Ηρώων της ανθρωπότητας.
Από το 1993 τα έργα του αυτά παρουσιάζονται στο Θέατρο της Βιγλατορίας του Παληόπυργου στη Σκύρο, με τη μορφή θεατρικών έργων και δρώμενων.